Pozew o zaprzeczenie ojcostwa może złożyć matka dziecka, dziecko, mężczyzna, który został prawnie uznany za ojca dziecka oraz prokurator jeżeli wymaga tego dobro dziecka lub ochrona interesu społecznego. Jest to zamknięty katalog osób i dla każdej z tych osób ustawodawca przewidział regulacje prawne zawarte w odrębnych artykułach.
Sprawa o zaprzeczenie ojcostwa
Ustawodawca nie przewidział wniosku o zaprzeczenie ojcostwa. Sprawa o zaprzeczenie ojcostwa toczy się poprzez wytoczenie powództwa na drodze postępowania sądowego. Obecnie matka dziecka, dziecko i mężczyzna uznany za ojca dziecka mają rok na wytoczenie powództwa od chwili powzięcia informacji o tym, że mężczyzna uznany za ojca dziecka nie jest ojcem dziecka, nie później niż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Wcześniej termin ten wynosił sześć miesięcy. W przypadku dziecka, które ukończyło osiemnasty rok życia, roczny termin, biegnie jeszcze przez rok od osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Przy czym, zapis ten, (zawarty w art. 70 § 1 kro) został uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgody z art. 30 w związku z art. 47 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.
Ile trwa sprawa o zaprzeczenie ojcostwa?
Jest to często zadawane pytanie przez Klientów w tego rodzaju sprawach. Sprawa o zaprzeczenie ojcostwa może zakończyć się już na pierwszym terminie sądowym, jeżeli żadna ze stron nie kwestionuje, faktu, że dziecko nie pochodzi od mężczyzny uznanego za ojca dziecka. W odwrotnej sytuacji postępowanie sądowe o zaprzeczenie ojcostwa potrwa dłużej ponieważ będzie konieczne do przeprowadzenia postępowanie dowodowe, w tym badania genetyczne.
Pozew o zaprzeczenie ojcostwa
Postępowanie o zaprzeczenie ojcostwa nie toczy się z urzędu, aby zapoczątkować procedurę związaną z zaprzeczeniem ojcostwa należy do właściwego miejscowo i rzeczowo sądu, złożyć pozew o zaprzeczenie ojcostwa. Tego typu sprawy rozpoznają sądy rejonowe, wydziały rodzinne i nieletnich.
Pozew o zaprzeczenie ojcostwa złożony przez matkę
Zaprzeczenie ojcostwa przez matkę dziecka jest możliwe poprzez wytoczenie powództwa o zaprzeczenie ojcostwa w terminie roku od powzięcia informacji o pochodzeniu dziecka, nie później niż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Zgodnie z przepisami matka, wytaczając powództwo, pozywa dziecko i ojca dziecka. W takim przypadku dziecko reprezentuje kurator z uwagi na fakt, że zgodnie z prawem, w spawach spornych pomiędzy rodzicami dziecka, a dotyczących bezpośrednio dziecka, żaden z rodziców nie może reprezentować interesów dziecka.
Zaprzeczenie ojcostwa - pozew o zaprzeczenie ojcostwa wniesiony przez ojca dziecka
W tym przypadku ustawodawca również przewidział roczny termin do wytoczenia powództwa, liczony od chwili powzięcia informacji o pochodzeniu dziecka. Nie później jednak niż do ukończenia przez dziecko pełnoletności. Mężczyzna uznany za ojca dziecka pozywa matkę dziecka i dziecko, którego interesy reprezentuje kurator.
Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa wytoczone przez dziecko
Kwestię dziecka i możliwości wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa przez dziecko reguluje art. 70 kro. Kwestię terminów do wniesienia powództwa, jakie ustawodawca przewidział dla dziecka, wskazałam na wstępie artykułu. Dziecko wytaczając sprawę o zaprzeczenie ojcostwa pozywa matkę oraz ojca.
Domniemanie ojcostwa po rozwodzie oraz niedopuszczalność wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa
Zgodnie z art. 62 § 1 i 2 kro, jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji. Natomiast, jeżeli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża. Domniemanie to nie dotyczy przypadku, gdy dziecko urodziło się w następstwie procedury medycznie wspomaganej prokreacji, na którą wyraził zgodę pierwszy mąż matki. W takiej sytuacji, wcześniejszy mąż matki zostaje uznany za ojca dziecka.
Zaprzeczenie ojcostwa po rozwodzie, z uwagi na domniemanie ojcostwa wskazane w art. 62 § 1 i 2 kro, jest możliwie tylko poprzez wytoczenie powództwa o zaprzeczenie ojcostwa z wyłączeniem sytuacji, gdy dziecko urodziło się w następie procedury medycznej (in vitro), a mąż matki wyraził na to zgodę (chociaż i tutaj ustawodawca przewidział wyjątek wskazany w art. 75 (1) § 3 kro. Zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne po śmierci dziecka, chyba że dziecko zmarło po wszczęciu postępowania. W takiej sytuacji, w razie śmierci dziecka, które wytoczyło powództwo, zaprzeczenia ojcostwa mogą dochodzić jego zstępni.
Zaprzeczenie ojcostwa po uznaniu dziecka
Zgodnie z art. 78 § 1 kro, mężczyzna, który uznał ojcostwo, może wytoczyć powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa w terminie roku od dnia, w którym dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi. W razie uznania ojcostwa przed urodzeniem się dziecka już poczętego bieg tego terminu nie może rozpocząć się przed urodzeniem się dziecka. W tym przypadku nie wnosi się powództwa o zaprzeczenie ojcostwa, a o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa.
Zaprzeczenie ojcostwa w pozostałych sytuacjach
Zaprzeczenie ojcostwa dziecka pozamałżeńskiego, następuje poprzez wytoczenie powództwa i w takich samych terminach, jak wskazane powyżej dla poszczególnych osób. Ustawodawca przewidział także roczny termin do zaprzeczenia ojcostwa dla ojca dziecka, który cierpi na chorobę psychiczną lub został ubezwłasnowolniony. Natomiast, zaprzeczenie ojcostwa po latach, tj. po przekroczeniu ww. terminów jest możliwe jedynie przez wytoczenie powództwa przez prokuratora. Prokurator jeśli dopatrzy się w tym przypadku dobra dziecka lub uzasadnionego interesu społecznego, ma prawo złożyć do sądu pozew o zaprzeczenie ojcostwa. Prokurator, aby wszczął postępowanie o zaprzeczenie ojcostwa, musi zostać o tym zawiadomiony, a wniosek powinien zostać należycie uzasadniony.
Więcej o sprawach rodzinnych przeczytają Państwo w innych artykułach adwokat Izabeli Kusz
- Zasądzenie alimentów na dziecko
- Rozwód - istotne kwestie
- Jak walczyć o dziecko w sądzie? cz.1
- Jak walczyć o dziecko w sądzie? cz.2
- Przesłuchanie dziecka w sądzie. Co należy wiedzieć?
- Czym jest ograniczenie władzy rodzicielskiej?
adwokat Izabela Baran
